حمل وانتقال

فصل 1

آشنایی با حمل و نقل مصدوم

1-1- کلیات و تعاریف

     جابه جائی یا انتقال مصدوم به روش مناسب از محلی به محل دیگر را حمل مصدوم
می گویند .ایمنی و راحتی حمل از اولین ملاحظاتی است که باید در مورد مصدوم رعایت شود، توجه داشته باشید بی دقتی و عدم رعایت شرایط لازم در حمل  باعث وخیم شدن  وضع مصدوم خواهد شد.

     بهتر است کمک های اولیه به مصدوم در محل حادثه انجام گیرد، مگر اینکه زندگی مصدوم یا کمک کنند ه در معرض خطر  جدی ، مانندریزش آوار ، آتش سوزی ، هوای مسموم و … باشد. قبل از جابجائی مصدوم به ویژه چنانچه بیهوش باشد لازم است معاینه عمومی از قسمتهای مختلف بدن وی بعمل آورده و اقدامات ضروری انجام گیرد.

1-1-1- عوامل مؤثر در انتخاب نوع حمل :

الف) وضعیت جسمانی مصدوم از حیث آسیبهای وارده .

ب ) وضعیت روحی و روانی مصدوم

ج ) وزن مصدوم.

د ) مسافت مسیر پیش بینی شده و وضعیت آن .

هـ ) تعداد نفرات کمک دهنده .

و ) وسائل و امکانات موجود.

ز ) آمادگی جسمانی کمک دهنده .

1-1-2- در شرایط زیر باید مصدوم را قبل از هر اقدامی منتقل کرد :

الف- وقتــی که از محیط اطراف ، خطری متوجه مصـدوم باشـد ؛ مثـل خطـر ریزش کوه ، آتش سوزی ، جاده اتوبان و… .

ب- وقتی که مصدوم صدمه شدید و تهدید کننده حیاتی دارد و برای کمک رسانی دسترسی به او مشکل است.

ج- وقتی که مصدومی راه کمک رسانی به دیگر مصدومین را که حال خوبی ندارند مسدود کرده است.

1-1-3- نکاتی که در حمل مصدوم باید رعایت شود :

الف) اگر مصدوم گیر کرده ، ابتدا اشیایی را که مانع انتقال او هستند کنار زد تا بتوان به او امداد رسانید.

ب ) هیچ وقت مصدوم را به زور از جایی به بیرون نکشید، بلکه برایش راه باز کنید.

ج ) اگر مصدومی آسیب دیدگی شدید و کشنده دارد حتی قبل ازاین که او را از جایی که گیر کرده بیرون آورید باید کمک های اولیه را به او برسانید.

د ) سعی کنید مصدوم را به جای امن ببرید و به او کمک برسانید. در صورتی که نوع عارضه معلوم نیست باید فکر کنید که مصدوم شکستگی ستون فقرات دارد.

هـ ) درصورتی که مصدوم زیرآوار یا اشیایی گیر کرده ولی خطری متوجه او نیست و جراحت هایش شدید نمی باشد، ترجیحاً باید منتظر گروه های امدادی بود تا او را منتقل کنند و در زمان انتقال سعی کنید مصدوم تکان نخورد.

فصل 2 

توانایی حمل و انتقال مصدوم

2-1 توانایی حمل یک نفره

2-1-1- حمل آغوشی ( گهواره ای ) :

    این حمل بیشتر در افراد سبک وزن ، خصوصاً اطفال ، انجام می گیرد. بدین منظور باید یک دست خود را در ناحیه کتف ها و دست دیگر را زیر زانوهای مصدوم قرار داده . او را بلنـــد کنید.

2-1-2- حمل کششی ( کشاندن ) :

حمل کششی به سه روش زیر انجام می گیرد :

الف ) حمل کششی مسلسلی :

    این روش برای افراد بهوش و بیهوش ، خصوصاً در آسیب دیدگی اندام ها مناسب است و برای مصدومین میدان جنگ که زیر آتش تیربار دشمن قرار دارند نیز کاربرد دارد. در حالی که مصدوم نشسته و یا به پشت خوابیده است، پهلوی او بنشینید ، او را روی پای نزدیک تر خود بگذارید و دست مقابل را دور سینه اش حلقه کنید ، سپس او را با دست آزاد و پای مخالف خود به طرف عقب بکشید.

حمل آغوشی یک نفره حمل آتش نشان حمل کششی مسلسل

ب ) حمل کششی آتش نشان (سینه خیز) :

حمل سینه خیز ( حمل آتش نشان )     این روش در مواردی مانند آتش سوزی که اتاق پر از دود است استفاده می شود و برای مصدومینی که در شانه ها، بازوها و دست ها شکستگی نداشته باشند و مصدومینی که وزن آنان از وزن کمک دهنده بیشتر باشد، به کار می رود. دراین روش، در حالی که مصدوم به پشت می خوابد، مچ هایش را به هم ببندید. سپس زانو بزنید به طوری که زانوهای شما در دو طرف بدن مصدوم در زیر بغل وی قرار گیرد. آن گاه دستان مصدوم را دور گردن خود بیندازید و چهار دست و پا حرکت کنید و او را بکشید.

ح ) حمل کششی با پتو :

     روش بعدی با کشیدن و لغزاندن مصدوم روی زمین صورت می گیرد ، به این ترتیب که یا مصــدوم را روی یک پتو قرار داده می پیچیم و سپس با گرفتن قسمتی از پتو او را روی زمین می کشیم و یا با گرفتن لباس هایش او را از ساختمان خارج می نماییم.

حمل کششی با پتو و یا کشیدن و لغزاندن روی زمین     این روش را روش گهواره ای گویند . در اینجا سر مصدوم در بین بازوان نجات دهنده پنهان و محافظت گشته و دست های نجاتگر در زیر شانه های مصدوم طوری قرار می گیرد که کف دست به بالا نگاه کند. چنانچه مجروح بایستی پله های ساختمان را طی کند، نجاتگر ، او را به این ترتیب به پایین می لغزاند که سر وی بطرف پایین قرار گیرد و باید او را هرچه نزدیکتر به سطح زمین و پله ها حرکت داد.

الف ب ج حمل اضطراری مصدوم با پتو توسط یک نفر

2-1-3-  روش حمل عصا ( تکیه گاه) :

حمل عصایی     درافراد بهوش که صدمه خفیفی دیده اند و می توانند با کمک افراد دیگر راه بروند، خصوصاً افرادی که ازیک پا صدمه دیده اند، بعد از آتل بندی و بیحرکت کردن عضو، کمک دهنده باید در سمت پای سالم مصدوم قرار گرفته ، یک دست خود را دور کمر وی بگیـــرد و با دست دیگر، دست مصدوم را دور گردن خود حلقه کند. بدین ترتیب مصدوم می توانــد با جهش به حرکت ادامه دهد.

2-1-4-  حمل کولی ( به پشت ):

     در مواقعی که مسافت طولانی باشد ومصدوم نیز در قسمت نخاع و احشاء آسیب ندیده باشد، کمک دهنده دست های خود را از زیر زانوهای مصدوم عبور داده ، مچ دست های او را می گیرد. درصورت بیهوش بودن، مصدوم می توانید مچ دست های او را با باند یا طناب ببندید. حتی در حین عبور از بلندی می توانید مصدوم را با شال به خود ببندید.

حمل کولی (پشت) حمل کولی با طناب و بدون طناب در افراد بیهوش و بهوش

2-1-5- حمل یکدست و یکپا ( حمل به دوش ـ حمل آتش نشان ) :

     حمل یکدست و یکپا در مسافتهای طولانی برای افرادی که آسیب جدی از قبیل شکستگی یا صدمات مغزی ندارند استفاده می شود.

      این حمل در بین آتش نشانها به منظور نقل و انتقال مصدومین و در بین ناجیان غریق جهت خارج نمودن هر چه بیشتر آب از معده و ریة مغروقین درحین خروج از صحنه آسیب بکار می رود.

حمل یکدست و یکپا (حمل به دوش ـ حمل آتش نشان)نحوة عمل : امدادگر در مقابل مصدوم به صورت رو در رو ایستاده و پس از حفظ تعادل و گرفتن دست موافق مصدوم، سرخود را از زیر بغل او برده و دست دیگر خود را میان دو پای وی قرار می دهند و از زمین بلند می کند دراین حالت سر مصدوم سرازیر و دست و پای موافق مصدوم در اختیار امدادگر می باشد ( مطابق شکل ) .

2-2 توانایی حمل های دو نفره :

     حمل های دو نفره به طریقه های مختلفی انجام می گیرد که چند نمونه آن به شرح زیر می باشد :

2-2-1- حمل دو مچ ( ایجاد جایگاه دو دستی ):

     این نوع حمل شامل ساخت یک نشیمنگاه راحت همراه با چفت شدن یک دست در زیر و دست دیگر در پشت می باشد. طبق شکل 1 روش کار به این ترتیب است که در نزدیکی باسن مصدوم زانو زده و به آرامی وی را به حالت نشسته درمی آوریم و یکی از دستان خود را با دست کمک دهنده دیگر در پشت وی قلاب کرده تا بصورت تکیه گاه در آید وسپس دستان دیگر خود را از زیر ران او عبور داده تا در زیر از ناحیه مچ به یکدیگر قفل شوند و بعد به ترتیبی که تعادل وی برهم نخورد به آرامی و همزمان شروع به بلند کردن مصدوم کرده و با جـایگزین کردن صحیح مصدوم روی دست وضعیت مطمئن و مناسبی برای حرکت بوجود می آوریم.

     چنانچه مصدوم به هوش بوده ، می توان نخست با درست کردن صندلی طبق شکل 2 و 3 مصدوم را سوار کرده وحرکت داد که در این شرایط مصدوم با انداختن دست بدور گردن حمل کنندگان به حرکت مطمئن و اطمینان کمک می نماید.

حمل دونفره ( حمل دو مچ ) 1 3 2

2-2-2- حمل سه مچ ( ایجاد جایگاه سه دستی ) :

     در افراد هوشیار که احتمال شکستگی در یک پا وجود دارد، دو کمک دهنده مقابل یکدیگر می ایستند و هر یک مچ دست راست خود را با دست چپ می گیرد و در همین حال با دست راست خود، مچ یا ساعد دست چپ شخص مقابل را میگیرد. سپس مصدوم را روی صندلی که به این شکل ایجاد شده می نشانند و افراد بلند می شوند وحرکت می کنند. دراین حالت برای این که احتمال شکستگی پا و یا بیهوشی وجود دارد، یک دست را برای نگه داشتـن پـای شکسته و یا پشت مصدوم، آزاد کنید. دراین صورت حالت سه مـچ بـه خـود می گــیرد.

حمل آتش نشان (حمل سه مچ)

2-2-3- حمل چهار مچ ( ایجاد جایگاه چهاردستی ) :

حمل آتش نشان (‌حمل چهار مچ )      این حمل در مورد مصدومینی به کار می رود که آسیب جدی ندیده اند و همانند حمل سه مچ می باشد که مصدوم را روی مچ دست ها که حالت تکیه گاه پیدا کرده می نشانند با این تفاوت که هیچ کدام از دست ها آزاد نمی باشد.

2-2-4- حمل زنبه ای ( حمل پس و پیش ) قطاری :

     این روش برای مصدومینی که از ناحیه سینه و شکم مشکل دارند و همچنین برای عبور از گذرگاه های باریک و یا گذاشتن بیمار بر روی برانکارد استفاده می شود . در حالی که مصدوم دستانش را روی سینه صلیب کرده است، یک امدادگر پشت سر او می  ایستد و قسمت بالا تنه را بلند می کند و آن را با زانو نگه می دارد. آن گاه دست ها را زیر بغل او رد کرده ، مچ های دستش را که بر روی صلیب شده می گیرد. نفر دوم بین پاهای مصدوم و پشت به او می ایستد و پاهایش را از زانوها می گیرد و بلند می کند. اگر این کار برای گذاشتن مصدوم روی صندلی یا برانکارد انجام بگیرد باید نفر دوم رو به بیمار باشد.

حمل آغوشی دو نفره (حمل دو مچ)     

2-2-5- حمل با صندلی :

     گاهی اوقات کمک دهنده مجبور است جهت حمل مجروح ازصندلی استفاده کند ، اگر بخواهیم یک بیمار سنگین وزن را روی صندلی بنشانیم باید صندلی را روی زمین خوابانده، بیمار را با دقت بکشیم و روی صندلی قرار دهیم. در صورتی که بیمار بیهوش باشد می توانیم او را به صندلی ببندیم سپس به کمک شخص دیگر ، دوطرف صندلی و یا پشت وجلو آن را گرفته، حرکت می دهیم.

حمل مصدوم با صندلی

     هنگامیکه قصد دارید مصدومی را که بهوش است و صدمة جدی ندیده است از پله ها بالا یا پایین ببرید یا از راهرو عبور کنید، می توانید مصدوم را روی یک صندلی معمولی بنشانید و با کمک یکنفر دیگر او را حمل کنید. اما قبلاً توجه داشته باشید که بر سر راه عبورتان مانعی وجود نداشته باشد، یا خطری مثل لیز خوردن فرش در کار نباشد.

الف ) قبلاً صندلی را آزمایش کنید تا مطمئن شوید که به اندازه کافی محکم است و می تواند وزن مصدوم راتحمل کند، سپس مصدوم را روی صندلی بنشانید و او را با یک باند پهن به صندلی ببندید روبروی یکدیگر بایستید، یکی جلوی صندلی و دیگری پشت آن.

حمل مصدوم با صندلی از پلکانب ) شخصی که پشت صندلی ایستاده باید پشت صندلی و مصدوم را نگهدارد؛ و دیگری باید پایه های جلوی صندلی را بگیرد. کمی صندلی را به سمت عقب خم کنید . مصدوم را سر جایش محکم کنید و سپس با هم صندلی را بلند کنید.

ج ) بطوریکه روی مصدوم به جلو باشد به آرامی از راهرو یا پله ها عبور کنید. اگر
پله ها یا راهرو به اندازه کافی پهن باشد می توانید هر کدام یک طرف صندلی بایستید و با یک دست پشت صندلی و با دست دیگر قسمت بالای پایة جلویی صندلی را بگیرید و مصدوم را حمل کنید.

2-2-6- حمل صندلی چرخدار :

     می توان مصدوم را بوسیله صندلی چرخدار نیز انتقال داد و روش کار همان است که درمورد صندلی معمولی گفته شد.

الف ) ترمزهای صندلی چرخدار را بکشید ( می توانید چگونگی کار را از خود مصدوم بپرسید) و چیزی جلوی چرخها بگذارید تا مطمئناً حرکت نکند.

ب ) صندلی چرخدار را آزمایش کنید تا دریابید که کدام قسمتها ثابت هستند ، دستة صندلی که بازو روی آن قرار می گیرد معمولاً متحرک است، و اگر بخواهید از آن برای بلند کردن صندلی استفاده کنید از هم جدا می شوند. هرگز چرخ های آنرا نگیرید بلند کنید ، بلکه پهلوهای صندلی را بگیرید و با استفاده از قسمتهای ثابت آنرا بلند کنید .

2-3 توانایی بیش از دو نفره

2-3-1 حمل سه نفره

1 2 3 حمل سه نفره ( آغوشی ) الف ) آغوشی : برای انتقال مصدوم از محیط خطــر ، بخصوص اگر مصــدوم بیهوش است و یا آسیب جدی ( مثل ستون فقرات ) دیده است ، می توانیم سه نفره با دقت و آرامـش کـامل اقـدام بـه حمـل مصـدوم و یـا انتقـال وی بـر روی بـرانکارد نماییم . در این روش ، مصدوم به پشت می خوابد، سه امدادگر در یک طرف مصدوم و روی یک زانو می نشینند یکی در کنار پاها ، یـکی کنـار لـگن ، و سومی کنار شانه های مصدوم قرار می گیرند وهمگی دستانشان را زیر مصـدوم می لغزانند. هر سه به طور همزمان و با یک شماره ، مصدوم را روی زانوهای خود بلنـد می کنند. سپـس بـلند می شوند و مصدوم را نزدیک به سینه خودنگه می دارند و به طور همآهنگ حرکت می کنند. پایین گذاشتن مصدوم نیز طبق شماره و به طریق عکس انجام می گیرد.

1 2 3 حمل سه نفره ( آغوشی )
ب )  حمل زیگزاگی : در این نوع حمل ، دو نفر کمک دهنده در یک طرف مصدوم و یک نفر در سمت دیگر قرار می گیرند و پس از گرفتن دست های یکدیگر عمل انتقال را انجام می دهند. برای مصدومینی که آسیب جدی دیده اند نفر سوم می تواند برانکارد را زیر مصدوم بگذارد.

حمل سه نفره ( زیگزاگی )

2-3-2- حمل چهار نفره یا گروهی :

الف ) حمل آغوشی : همانند حمل آغوشی یک نفره ، دو نفره و سه نفره انجام می گیرد و  اصطلاحاً‌ به آن حمل پل گویند که در شکستگی ستون فقرات به کار می رود. دراین روش مصدوم را با همـآهنگی و دریک شماره ، حداکثر 20 سانتی متر از زمین بلندکرده ، برانکارد چوبی را زیر او قرار می دهند.

حمل با پتو ب ) حمل با پتو : درمورد مصدومینی که شکستگی فقرات دارند اگر بیش از 3 نفر در اختیار باشد می توان حمل با پتو را با هماهنگی و با یک شماره انجام داد.

ج ) حمل برانکارد : مناسبترین وسیله برای جابجایی مصدوم درحمل های گروهی استفاده از برانکارد می باشد که توسط دو یا سه یا چهار امدادگر انجام می شود.

ترتیب اجراء :

ـ پس از انتقال مصدوم بر روی برانکارد امدادگران در چهار گوشه برانکارد و به یک سمت به حالت نیم نشسته قرار می گیرند.

ـ بصورت همآهنگ و همزمان برانکارد را از زمین بلند کرده وسپس حرکت می کنند.

ـ افرادی که برانکارد را حمل می کنند نباید درحین حمل جای خود را عوض کنند.

ـ برانکارد همیشه باید افقی باشد ، حتی زمانی که از پله ها پایین یا بالا می روید.

ـ همیشه در حین حمل باید پای مصدوم جلو قرار بگیرد. مگر در موارد زیر :

 1) وقتی که برانکارد را در آمبولانس می گذاریم.

 2) وقتی که از مانعی عبور می کنیم.

3)  وقتی که از شیب یا پله ای بالا می رویم ؛ تا اگر مجروح افتاد، با پا بیفتد نه با سر.

گذاردن مصدوم روی برانکارد :

     بطور ایده آل برای گذاردن مصدوم روی برانکارد پنج نفر لازم است. چهار نفر برای بلندکردن مصدوم و یک نفر برای آوردن برانکارد. اما مواقعی که نفرات به اندازة کافی موجود نیست یا جا تنگ است، می توان از روشهایی که در آن دو یا سه نفر هم کافی است، استفاده کرد. انتخاب روش کار با شخصی است که مسئولیت مصدوم را بعهده دارد و او باید برای سایر حمل کننده ها روشن سازد که چه کسی باید چه کاری را انجام دهد وکلیه رهنمودهای لازم را به آنها بدهد.

     درمواردی که می خواهید مصدوم را از برانکارد بردارید و روی تخت بگذارید، عکس دستوراتی را که در زیر می آید انجام دهید.

گذاردن مصدوم روی برانکارد برزنت ـ دیرک :

الف )  برزنت را بشکل آکوردئونی از بالا و پایین تا کنید ؛ سه تای کامل در بالا و چهار تای کامل در پایین بزنید. با استفاده از فرورفتگی کمر برزنت را به زیر مصدوم بلغزانید.

ب ) هر نفر باید یک پای خود را روی تای بالایی برزنت که از پهلوهای مصدوم فراتر آمده است، قراردهد. لباس های مصدوم را از کمر بگیرید و بکشید تا خوب صاف شود و سپس با ملایمت تای پایینی برزنت را باز کنید و از زیر باسن، رانها و ساقهای مصدوم بگذرانید و سپس تای بالایی را باز کنید تا تمام بدن مصدوم روی برزنت قرارگیرد و برزنت خوب کشیده شود.

ج ) از بـالای سـر مصـدوم شروع کنید و دیرک ها را از آستین برزنت عبور دهید و آنرا با میله های حائل محکم کنید و برانکارد را به ترتیبی که  گفته خواهد شد حمل کنید.

گذاردن پتو زیر مصدوم :

الف ) پتو را امتحان کنید. پتو را روی زمین پهن کنید، یکنفر باید روی آن بخوابد و دو نفر دیگر پتو را بلند کنند.

ب ) پتو را از طول تا نصف عرض آن لوله کنید؛ و قسمت لوله شده را درکنار آن طرف از مصدوم که آسیب دیده بگذارید ( اگر هر دو طرف آسیب دیده، کنار آن قسمت که آسیب بیشتری دیده بگذارید).

ج ) هر چهار حمل کننده باید با هم کار کنند و مصدوم را به پهلو بغلتانند. قسمت لوله شده پتو را در زیر پشت مصدوم بگذراید.

د ) با ملایمت هر چه تمامتر مصدوم را از روی قسمت لوله شدة پتو بگذرانید و  او را کمی دورتر روی پتو به پشت بخوابانید.

توجه : از این روش می توانید برای قرار دادن مصدوم روی برانکارد دیرک ـ برزنت استفاده کنید.

روشهای دیگر  نحوه قرار دادن مصدوم بر روی برانکارد به هنگام اضطرار :

دو نفره : اگر دو نفـر بـودیـم بهترین روش حمل ، استفاده از حمـل زنبه ای (پس و پیش) می باشد.

سه نفره : بهترین روش این است که مصدوم را بلند کنند و او را مستقیماً روی برانکارد قرار دهند.

چهار نفره : سه نفر مصدوم را بلند کرده ، نفر چهارم برانکارد را زیر وی قرار دهد.

بلند کردن مصدوم با استفاده از پتو:

الف ) طوری بایستید که دو نفر از حمل کننده ها در کنار بالا تنه مصدوم و دو نفر دیگر درکنار ساق پای مصدوم روبروی هم قرار بگیرند. دولبة پتو را تنگ لوله کنید. اگر دو چوب بلند و محکم در اختیار دارید، می توانید اول چوبها را بگذارید و بعد لبه های پتو را دور آن لوله کنید. این کار بلند کردن مصدوم را آسانتر می کند و مانع از فرو نشستن پتو می شود.

ب ) زانو بزنید و پشت خود راکاملاً صاف بگیرید، در حالی که کف دستتان رو به پایین است انگشتان خود را روی قسمت داخلی ناحیة لوله شدة پتو بگذارید و آنرا محکم بگیرید. دو حمل کننده ای که نزدیک سر مصدوم نشسته اند باید یکدستشان هم سطح با سر مصدوم و دست دیگر هم سطح با  کمر مصدوم باشد. دو حمل کنندة دیگر باید یک دستشان هم سطح با باسن و دست دیگر آنها هم سطح قوزک پای مصدوم باشد.

ج ) باهم ، با دقت و یکنواخت مصدوم را باندازة کافی بلند کنید تا نفر پنجم بتواند برانکارد را زیر پتو قرار دهد.

د ) با هم، با دقت و یکنواخت مصدوم را پایین بیاورید و روی برانکارد بگذارید.
اگر نفر پنجمی درکار نباشد، قبل از بلند کردن پتو برانکارد را بالای سر مصدوم تا آنجا که ممکن است نزدیک سر مصدوم قرار دهید. با دقت مصدوم را بلند کنید و با برداشتن چند گام کوتاه از پهلو ، خود را بالای برانکارد برسانید بطوری که مصدوم کاملاً روی برانکارد واقع شود و سپس مصدوم را به آرامی روی آن بگذارید.

بلند کردن مصدوم با استفاده از دست :

     اگر پتویی در اختیار نداشتید و مجبور شدید که مصدوم را بلند کنید یکی از روشهای زیر را بکار ببرید.

با استفاده از چهار حمل کننده :

الف ) سه حمل کننده باید سمت چپ مصدوم کنار او زانو بزنند : یکی روبروی قوزک پا ، یکی روبروی کمر ، و نفر سوم روبروی شانه مصدوم . شخصی که مسئولیت مصدوم را به عهده دارد بایستی در سمت راست مصدوم و روبروی نفر وسط زانو بزند.

ب ) همه حمل کننده ها باید زانوی چپ خود را زمین بگذارند ، خم شده و ساعدهای خود را درحالیکه باید کاملاً متوجه محل جراحت باشند زیر بدن مصدوم قرار دهند. نفری که مسئول مصدوم است باید با دست چپ خود ، مچ دست چپ نفر اول را که بالای سر مصدوم قرار دارد، بچسبد و با دست راست خود مچ دست راست نفر دوم را که روبروی اوست محکم بگیرد. نفر اول باید سرو شانه های مصدوم را نگه دارد و مراقب باشد که راه تنفس مصدوم باز بماند و نفر آخر باید پاهای مصدوم را نگه دارد.

ج ) زمانیکه شخص مسئول فرمان « بلند کنید ‎‎» را صادر کرد با ملایمت و به آرامی و یکنواخت مصدوم را بلند کنید بطوریکه مصدوم روی زانوهای سه نفر حمل کننده آرام گیرد.

د ) اگر نفر چهارمی برای آوردن برانکارد دراختیار نداشتید شخصی که مسئولیت مصدوم را به عهده دارد باید خود را رها ساخته ، برانکارد را آماده کند و آنرا زیر مصدوم قرار دهد. بایستی برانکارد را طوری قرار داد که وقتی مصدوم پایین آورده می شود وسر او روی میلة تاشوندة بالائی (که زیر برزنت است) قرار گیرد. پس از آن حمل کننده ها باید دوباره درموقعیت اول قرار گرفته و دستها را دوباره به هم متصل سازند.

هـ ) وقتی فرمان «پایین بیاورید» صادر شد با هم و با ملایمت مصدوم را کمی از روی زانوهای خود بلند کنید و سپس به آرامی و یکنواخت مصدوم را روی بستر برانکارد بخوابانید.

با استفاده از سه حمل کننده :

الف ) برانکارد را بالای سر مصدوم بطوریکه کاملاً نزدیک سر او باشد قرار دهید. یکی از حمل کننده ها در آنطرف مصدوم که آسیب دیده ، هم سطح با قوزک پای مصدوم زانو بزند و دستهای خود را زیر ساقهای پای مصدوم قرار دهد. دو نفر دیگر بایستی مقابل یکدیگر هم سطح با سینه مصدوم زانو بزنند و دستها را از زیر شانه و باسن مصدوم رد کرده و دستهای یکدیگر را بگیرند.

ب ) با فرمان «بلند کنید» با ملایمت و یکنواخت مصدوم را بلند کنید و بایستید و سپس از پهلو گام بردارید، از سمت سر مصدوم حرکت کنید و مصدوم را بالای برانکارد برسانید.

ج ) با فرمان «پایین بیاورید» با ملایمت به آرامی و یکنواخت مصدوم را پایین بیاورید و روی برانکارد بخوابانید.

          اگر مصدوم شدیداً آسیب دیده و بایستی کاملاً بی حرکت نگهداشته شود هر سه حمل کننده باید با هم در یکطرف مصدوم بایستند و کار کنند. هنگام بلند کردن مصدوم بدن او را به سمت خود متمایل کنید.

قرار دادن مصدوم در وضعیت بهبود :

الف ) برانکارد را به ترتیبی که قبلأ گفته شد آماده  کنید و یک پتوی لوله شده اضافی در یک سمت برانکارد قرار دهید تا مصدوم را در وضعیت بهبود ثابت نگه دارد.

ب ) بازوهای مصدوم را در کنار بدنش بگذارید ؛ سه حمل کننده باید در سمت چپ بدن مصدوم قرار گیرند : یکنفر هم سطح سر مصدوم که باید مراقب باز بودن راه تنفس او باشد ؛ یک نفر هم سطح کمر و یک نفر هم سطح قوزک پای مصدوم و نفر چهارم بایستی مقابل سه نفر دیگر تنة مصدوم را نگه دارد.

ج ) روشی را که در قبل توضیح داده شد دنبال کنید.

فصل 3 

شناخت انواع برانکارد

3-1- برانکارد :

     از برانکارد برای انتقال مصدومی که حالش وخیم است یا شدیداً صدمه دیده به آمبولانس یا جایی نظیر آن استفاده می شود تا خطر بدتر شدن حال مصدوم یا بیشتر آسیب دیدن وی به حداقل برسد. برانکارد دارای انواع مختلف است: برانکارد استاندارد ؛ دیرک و برزنت ؛ برانکارد نیل رابرتسون و برانکارد پاراگارد.

    از اکثریت برانکاردها می توان برای انتقال مصدوم با هر نوع جراحتی استفاده نمود و باید به اندازه کافی سفت و محکم باشد تا بتوان با آن مصدوم هایی را که ستون فقراتشان آسیب دیده حمل نمود، بدون آنکه به تخته های اضافی نیاز باشد. باید قسمتهای مختلف برانکارد را قبل از اینکه مورد استفاده قرارگیرد آزمایش نمود.

3-1-1- آزمایش یک برانکارد :

     برای آنکه مطمئن شوید که برانکارد می تواند وزن مصدوم را تحمل کند یک نفر بایستی روی برانکارد بخوابد و ابتداء یک سر برانکارد و سپس سر دیگر برانکارد را باید بلند کنید و پس از آن با کمک یک نفر دیگر هر دو سر برانکارد را بگیرید وهمزمان آن را بلند کنید.

توجه: اگر امکان داشته باشد این آزمایش را قبلاً انجام دهید، نه جلوی چشم مصدوم.

3-1-2- برانکارد استاندارد :   

     برانکارد «استاندارد » یا فرلی (Furley ) از دیرک ها ، دسته ها ، میله های تا شونده ، پایه ها و بستر برزنتی تشکیل شده است. میله های تاشونده امکان باز و بسته شدن برانکارد را فراهم می سازند. به هنگام بسته بودن برانکارد، دیرک ها نزدیک هم قرار می گیرند و بستر رو به بالا تا می خورد و به وسیله دوتسمه، میله های تاشونده بسته می شوند. از این تسمه ها برای بستن مصدوم هایی که دچار شکستگی شده اند و روی برانـکارد آرمیـده انـد، استفاده می گردد.

3-2- برانکارد تاشو :

     نوع سبک وزن برانکارد استاندارد است. این برانکارد دارای دیرک های فلزی سبک با دسته های تلسکوپی و یک بستر برزنتی یا پلاستیکی است. برانکاردهای تاشو در دو نوع مختلف در دسترس است ، یکی نوعی که به شکل برانکارد استاندارد تا می شود ؛ و دیگری از وسط تا می شود و بنابراین جای کمتری  می گیرد.

3-3- برانکارد دیرک برزنت :

     این برانکارد یکی از انواع برانکاردهایی است که بیشترین مورد استفاده را دارند و دارای یک برزنت یا پلاستیک بطول حدود 200 سانتی متر و عرضی درحدد 50 سانتی متر و دو دیرک بلند است. برزنت را می توان تا کرد و درزیر مصدومی که خوابیده است قرار داد . دیرک ها ازمیان آستین هایی که در طرفین برزنت قرار دارند عبور کرده و به این ترتیب یک برانکارد ساخته می شود . میله های حائل ممکن است در دو سر دیرک ها قرار گیرند تا آنها از هم جدا بمانند و برانکارد محکم شود.

3-4-برانکارد شکسته بندی :

     این نوع که به برانکارد ارتوپدی معروف است قابل تنظیم بوده و برای بلند کردن مصدوم و گذاشتن او در آمبولانس یا روی تخت چرخدار بدون آنکه وضعیتش تغییر پیدا کند، استفاده می شود. از این برانکارد برای حمل مصدوم در مسافت های دور استفاده نمی شود. می توان طول آنرا بسته به اندازة مصدوم تنظیم کرد. این برانکارد برای مصدوم هایی که نباید تکان بخورند بویژه آنهائی که احتمال می رود دچار شکستگی ستون فقرات یا خونریزی داخلی شده باشند کاملاً مفید است .

3-5- تخت چرخدار :

     در حقیقت یک برانکارد قابل تنظیم است که از فلز سبک ساخته شده و روی چرخ قرار گرفته است. دربسیاری از آمبولانس ها از تخت چرخدار استفاده می شود.

     تخت چرخدار باید همیشه برای موارد اورژانس آماده باشد. این تخت معمولاً دارای یک برانکارد از نوع دیرک ـ برزنت و دو پتوی تمیز است.

3-6- برانکارد نیل رابرتسون :

     ایــن بــرانـکارد از برزنت ضخیم و محکم و خیزران ساخته شده و برای بالا آوردن مصدوم هایی که در حفره یا گودال عمیق یا دره افتاده اند و همچنین پایین آوردن مصدوم از ارتفاعات کوهستانی استفاده می شود.

3-7- برانکارد پاراگارد :

     این برانکارد نظیر برانکارد نیل رابرتسون است و برای همان منظور از آن استفاده می شود با این تفاوت که سبکتر، کم زحمت تر و بادوام تر از برانکارد نیل رابرتسون است، مزیت عمده این برانــکارد آنســت که می توان آنرا از وسط خم کرد و به این ترتیب می توانید راحت تر موانع را پشت سر بگذارید .

3-8- برانکاردهای فی البداهه ( ابتکاری ) :

     بهترین وسیله برای حمل مصدوم یا بیمار برانکارد می باشد چنـانچه دردستـرس نبــود می توان با وسائل مختلف برانکارد ابتکاری تهیه نمود مانند :

الف)  با استفاده از دو عدد چوب و یک تخته پتو .

ب ) با استفاده از تعدادی چوب و طناب .

ج ) با استفاده از دوعدد چوب و لباس .

به تصاویر توجه نمائید :

فهرست منابع :

1-   راهنمای کمک های اولیه ـ ترجمه هوشنگ صمیمی زاد

2-   امداد وکمکهای اولیه ـ تالیف ژاله نصیری و احمد رضا ظفری

3-   کمکهای اولیه امداد ـ جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران

4-   کتاب Fire    Drill ترجمه ناصر غفوری

جزوه حمل مصدوم تألیف فرامرز فرجی